Fundamentalnym celem Programu Kształtowania Zasobów Wodnych na terenach rolniczych jest pełne wykorzystanie dwufunkcyjności systemów melioracyjnych, czyli możliwości odprowadzenia nadmiaru wody w czasie wezbrań oraz nawodnienia w okresie pojawienia się suszy i niżówek. Remonty jazów, zastawek czy przepustów pozwalają na przywrócenie funkcji użytkowej obiektów hydrotechnicznych. Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu już w latach 2020-21 przeprowadziły szereg zadań w tym zakresie, w tym roku na obszarze czterech województw Polski południowo-zachodniej realizują kolejne.
Wrocławskie Wody Polskie będą w 2022 roku realizowały 1 inwestycję i 12 zadań utrzymaniowych z zakresu PKZW na terenach rolniczych. Obecnie trwają prace projektowe oraz czynności związane z uzyskaniem decyzji środowiskowej, wodnoprawnej oraz pozwolenia na budowę dla pierwszego etapu zwiększenia zdolności retencyjnej rzeki Czarnej Widawy w powiatach oleśnickim i kępińskim na pograniczu Dolnego Śląska i Wielkopolski. Po zakończeniu tych działań planowane w 2023 roku jest przeprowadzenie robót polegających na budowie, remoncie i odbudowie budowli piętrzących w miejscowościach Dalborowice, Gronowice, Miechów (rzeka Czarna Widawa) oraz Miechów i Domasłów (rzeka Rów Domasłowski). Całkowity koszt tej inwestycji szacuje się na 1 mln 600 tysięcy złotych. Wykonawcą jest Zakład Usług Hydrotechniczno-Melioracyjnych Wojciech Ferenc z Ozimka.
Obecnie w ramach tak zwanych prac utrzymaniowych procedowanych jest również 12 zadań za łączną kwotę 2 mln 117 tysięcy złotych (do wydatkowania na ten rok jest przeznaczonych 725 tysięcy złotych).
* Remont jazów na kanale Bobrek w miejscowości Lisowice, gmina Prochowice, powiat legnicki, województwo dolnośląskie;
* Naprawa jazów na rzece Baryczy i Prądni II w miejscowościach Gądkowice i Luboradów, w gminach Milicz, Krośnice, w powiatach milickim, w województwie dolnośląskim;
* Naprawa jazu na Rowie Śląskim II w Łękanowie, w gminie Niechlów, powiat górowski, województwo dolnośląskie;
* Remont jazu na rzece Czerna Mała przy ulicy Młyńskiej w Iłowej w gminie Iłowa, powiat żagański, województwo dolnośląskie;
* Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Średzka Woda poprzez remont budowli piętrzących na cieku Średzka Woda - lewy dopływ rzeki Odry - Środa Śląska, Szczepanów, Chomiąża, Michałów i Bukówek, w powiecie średzkim, w województwie dolnośląskim;
* Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni cieku Bystrzyckiego - zastawka w miejscowości Błota, gmina Lubsza, powiat brzeski, województwo opolskie;
* Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Smortawa, jaz Dobrzyń, gmina Lubsza, powiat brzeski, województwo opolskie;
* Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Studnicy, zastawka w miejscowości Skoroszów, gmina Rychtal, powiat kępiński, województwo wielkopolskie'
* Wykonanie operatu wodnoprawnego i instrukcji gospodarowania wodą wraz z instrukcją eksploatacji dla jazu Świniary na rzece Widawa we Wrocławiu, województwo dolnośląskie;
* Zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Czarnej Widawy w miejscowościach: Domasłów, Mnichowice Turkowy, Miechów i Perzów, w gminach Perzów i Bralin w powiecie kępińskim, województwo wielkopolskie;
* Naprawa jazu Kanał Łącza w Czerwieńsku, powiat zielonogórski, województwo lubuskie;
* Remont jazu na rzece Golec w Dobrzyniu, gmina Gubin, powiat krośnieński, województwo lubuskie.
Jaz Chomiąża na rzece Średzka Woda po remoncie. Fot. Wody Polskie.
Jaz Łękanów na Rowie Śląskim w powiecie górowskim jest przeznaczony do wyremontowania. Fot. Wody Polskie.
Rozwój funkcji nawadniająco-odwadniających w systemach małych cieków oraz rowów na terenach rolnych pozwala zmniejszyć wykorzystywanie wód podziemnych do celów nawodnień. Działania te w sposób znaczący prowadzą do ogólnej poprawy lokalnego bilansu wodnego. Retencja korytowa jest realizowana przez Wody Polskie w ramach działań programu Stop Suszy! Jego celem jest poprawa zdolności retencyjnych cieków i obiektów melioracyjnych, przy użyciu jazów, przepustów, zastawek i innych urządzeń. W ramach planu przeciwdziałania skutkom suszy i programu zapobiegania niedoborowi wody - poziom krajowej retencji wód do roku 2030 ma osiągnąć 15% średniego rocznego odpływu. Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie sukcesywnie zwiększa retencję, która obecnie zbliża się do poziomu 7%. Średnia europejska to 20%, dlatego konieczne są dalsze działania inwestycyjne.
O tym, że Wody Polskie realizują kolejne inwestycje w ramach PKZW na terenach rolniczych informowaliśmy również w roku ubiegłym. W drugiej połowie sierpnia 2021 roku oddano do użytku kolejne obiekty hydrotechniczne w ramach realizowanego w Wodach Polskich Programu Kształtowania Zasobów Wodnych na terenach rolniczych. Tym razem na terenie Zarządu Zlewni w Nysie odbudowano dwa jazy wraz z zastawkami zlokalizowane na kanałach na terenie gminy Grodków na Opolszczyźnie w zlewni rzeki Nysa Kłodzka. O szczegółach można przeczytać w tym miejscu: https://wroclaw.wody.gov.pl/aktualnosci/1266-odbudowa-jazow-na-terenie-zarzadu-zlewni-w-nysie-w-ramach-programu-ksztaltowania-zasobow-wodnych-dla-rolnictwa
Latem 2021 roku przedstawiciele Wód Polskich Zarządu Zlewni w Lesznie dokonali końcowego odbioru zadania, którym była budowa jazu Dzięczyna na rzece Rów Polski w gminie Poniec w województwie wielkopolskim. Celem tej inwestycji, zrealizowanej w ramach PKZW na terenach rolniczych, jest przeciwdziałanie postępującemu zjawisku suszy glebowej na tym obszarze. Szczegóły można znaleźć w tym miejscu: https://wroclaw.wody.gov.pl/aktualnosci/1324-duza-inwestycja-wod-polskich-w-ramach-programu-ksztaltowania-zasobow-wodnych-na-terenach-rolniczych-w-rejonie-leszna
Podsumowano także wykonanie zadań na obszarze administrowanym przez Zarząd Zlewni w Zgorzelcu, gdzie w latach 2020 i 2021 udało się wyremontować trzy jazy zlokalizowane w województwie lubuskim: Ziębikowo na rzece Lubszy oraz Górzyn i Chocicz na rzece Kurce. Dzięki przeprowadzonym pracom na tych obiektach udało się odtworzyć zdolność retencyjną rzek w tym rejonie na poziomie 15,5 tysiąca metrów sześciennych. Szczegóły można znaleźć tutaj: https://wroclaw.wody.gov.pl/aktualnosci/1383-program-ksztaltowania-zasobow-wodnych-na-terenach-rolniczych-inwestycje-na-terenie-zarzadu-zlewni-w-zgorzelcu
W grudniu 2021 roku, informowaliśmy z kolei, że dobiegła końca kolejna z inwestycji prowadzonych przez Wody Polskie na obszarze Polski południowo-zachodniej w ramach PKZW na terenach rolniczych. Tym razem remont i odbudowę budowli piętrzących zrealizowano na rzece Dąbrocznia, administrowanej przez Zarząd Zlewni w Lesznie w województwie wielkopolskim. Więcej informacji na ten temat znajduje się tutaj: https://wroclaw.wody.gov.pl/aktualnosci/1454-duza-inwestycja-wod-polskich-zarzadu-zlewni-w-lesznie-w-zwiekszenie-zdolnosci-retencyjnej-rzeki-dabrocznia-zakonczona
Przypominamy też, że w kwietniu tego roku Wody Polskie zawarły inne pożyteczne partnerstwo z lokalnymi instytucjami. W ramach dobrych praktyk Zarząd Zlewni w Nysie będzie szeroko współpracował z Opolskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Łosiowie w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi w rolnictwie oraz na obszarach wiejskich w tym regionie. Szerzej o tym można przeczytać tutaj: https://wroclaw.wody.gov.pl/aktualnosci/1567-wody-polskie-zarzad-zlewni-w-nysie-dzialaja-na-rzecz-zasobow-wody-dla-rolnictwa-w-wojewodztwie-opolskim
Zespół Komunikacji i Edukacji Wodnej RZGW we Wrocławiu.
